Sự hình thành và vẻ đẹp ngoạn mục của hố sụt trong hang Sơn Đoòng

Ẩn sâu trong hang Sơn Đoòng – hang động lớn nhất thế giới – là hai hố sụt khổng lồ mang vẻ đẹp ngoạn mục và độc đáo: Hố Sụt 1 – Vọng Khủng Long và Hố Sụt 2 – Vườn Địa Đàng. Đây không chỉ là dấu tích của quá trình địa chất lâu đời mà còn là nơi hiếm hoi ánh sáng mặt trời có thể chiếu vào lòng hang, tạo điều kiện cho cây cối sinh trưởng và hình thành nên hệ sinh thái riêng biệt. Cảnh tượng rừng cây mọc giữa bóng tối, sương mù lơ lửng và thác nước đổ từ trần hang đã biến hai hố sụt này trở thành điểm nhấn nổi bật, hấp dẫn cả giới khoa học lẫn những người yêu thiên nhiên khám phá.

Vậy hố sụt trong Sơn Đoòng là gì, có điểm gì đặc biệt và làm cách nào để khám phá hai hố sụt này? Hãy cùng đọc bài viết dưới đây nhé!

Hố Sụt là gì? Vai trò của hố sụt đối với hang động?

Hố sụt là một hiện tượng địa chất đặc biệt, thường xuất hiện ở các vùng núi đá vôi. Theo khoa học, hố sụt (hay còn gọi là doline) hình thành tại một số vị trí có trần hang khá mỏng do bị sông ngầm bào mòn trong hàng triệu năm dẫn đến hiện tượng sụt, lún. Hố sụt có hình dạng như một chiếc phễu úp, với phần miệng hẹp và đáy mở rộng, độ sâu có thể lên tới hàng trăm mét.

Hố sụt không chỉ là hiện tượng địa chất thú vị mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì hệ sinh thái bên trong hang động. Nhờ hố sụt, ánh sáng mặt trời có thể chiếu thẳng vào lòng hang, tạo nên những “giếng trời” tự nhiên. Ánh sáng này cho phép cây cối mọc lên, hình thành nên các khu rừng nguyên sinh hiếm có trong lòng hang.

Đồng thời, các dòng thác từ trần hang cũng bắt nguồn từ đây, góp phần điều hòa độ ẩm và nhiệt độ bên trong hang. Hố sụt còn tạo ra khí hậu riêng biệt, nơi một số loài động vật đặc hữu có thể sinh sống – điều rất khó xảy ra ở những khu vực hang tối hoàn toàn.

Tổng quan về hố sụt Hang Sơn Đoòng

Hang Sơn Đoòng, tọa lạc trong Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình, là hang động lớn nhất thế giới. Hang được phát hiện vào năm 1990 bởi ông Hồ Khanh. Với chiều dài hơn 9km, chiều cao trung bình 200m và bề rộng khoảng 150m, Sơn Đoòng có thể chứa trọn một tòa nhà 40 tầng.

Một trong những điểm đặc biệt làm nên danh tiếng của Sơn Đoòng chính là sự hiện diện của hai hố sụt khổng lồ – Hố Sụt 1 và Hố Sụt 2 – được hình thành cách đây khoảng nửa triệu năm do quá trình sụp đổ mái hang. Nhờ hai hố sụt này, ánh sáng mặt trời xuyên qua trần hang, chiếu xuống các khu vực vốn chìm trong bóng tối vĩnh viễn, hình thành nên hệ sinh thái và khí hậu riêng biệt trong hang Sơn Đoòng.

Từ đó, hai hố sụt biệt lập được hình thành ngay trong lòng đất, với cây cối xanh tốt, sương mù bao phủ và hệ sinh thái đa dạng. Những hố sụt này không chỉ mang đến cảnh quan kỳ vĩ mà còn mở ra cơ hội nghiên cứu khoa học và khám phá sự sống trong môi trường cực kỳ đặc biệt.

Hố Sụt 1 Sơn Đoòng – Vọng Khủng Long

Hố Sụt 1 nằm cách cửa hang Sơn Đoòng khoảng 3km và được xem là một trong những điểm nhấn ấn tượng nhất trong hành trình khám phá hang động lớn nhất thế giới. Hố này hình thành do dòng sông ngầm bên dưới bào mòn lớp đá vôi trong lòng hang, khiến mái hang sụp đổ theo thời gian, tạo thành một “giếng trời” hình chữ V úp ngược giữa không gian tối tăm. Theo đo đạc của nhóm thám hiểm Anh – Việt, độ sâu từ miệng hố đến đáy lên tới 449 mét, và cũng là nơi dòng sông ngầm biến mất khỏi Sơn Đoòng. Khu vực rộng nhất được ghi nhận lên đến 125 mét, cho phép ánh sáng mặt trời dễ dàng chiếu sâu vào trong hang.

Hố Sụt 1 được đoàn thám hiểm Anh – Việt phát hiện trong giai đoạn 2009–2010. Tên gọi “Watch out for Dinosaur – Vọng Khủng Long” xuất phát từ lời nói vui của các chuyên gia người Anh khi lần đầu nhìn thấy cảnh quan nguyên bản. Ông tưởng tượng con mình sẽ hét lên: “Daddy! Watch out for dinosaur!” (Bố ơi! Coi chừng khủng long!). Từ đó, cái tên gợi nhớ đến một thế giới tiền sử được ra đời.

Từ 11h đến 13h, ánh sáng mặt trời chiếu thẳng xuống hố, hòa cùng làn sương mù tạo nên một khung cảnh huyền ảo, được ví như bước vào thế giới trong phim Avatar. Nổi bật giữa lòng hố là khối thạch nhũ mang tên “Bánh Cưới” (Wedding Cake) – một măng đá khổng lồ với đỉnh bằng phẳng, nơi từng diễn ra những màn cầu hôn lãng mạn và cũng là địa điểm quay MV “Alone Part 2” của nghệ sĩ Alan Walker.

Khu vực quanh Hố Sụt 1 Sơn Đoòng còn có những cấu trúc địa chất độc đáo như vùng nhũ viền canxi (gour pools) hình ruộng bậc thang, phủ rêu tảo xanh mướt khi gặp ánh sáng. Đặc biệt hơn cả là dạng Phytokarst, dạng hình thái nhũ hang động hiếm, được tạo ra nhờ sự ăn mòn của một số loại vi khuẩn và tảo có đặc tính hướng sáng (hướng về phía có ánh sáng), tạo nên một không gian như tranh vẽ. Khu vực này được bảo vệ nghiêm ngặt, du khách phải đi đường vòng để không ảnh hưởng đến các cấu trúc của chúng.

Đây là nơi du khách dừng lại để nghỉ ngơi, ăn trưa, uống trà, chụp ảnh và tận hưởng không khí mát lạnh cũng như cảnh sắc siêu thực khi vệt nắng khổng lồ đang chậm rãi cắt ngang lòng hố sụt, trông như trong một bộ phim khoa học viễn tưởng. Cảnh sắc vừa kỳ vĩ vừa thanh bình này khiến ai từng ghé qua cũng khó lòng quên được.

Ngoài ra, những thác nước đổ từ miệng hố xuống nền hang tạo nên âm thanh và hình ảnh sống động như một kỳ quan thiên nhiên thực thụ. Khi ánh sáng xuyên qua bụi nước và những chiếc lá rơi chậm rãi, nơi đây trở thành “biểu tượng” ghi dấu trong tâm trí mọi du khách. Do địa hình phức tạp và tính an toàn, mỗi đoàn thám hiểm khi đến đây đều phải chia thành từng nhóm nhỏ để di chuyển qua khu vực này một cách cẩn trọng.

Hố Sụt 2 Hang Sơn Đoòng – Vườn Địa Đàng: Khu rừng bí ẩn trong lòng đất

Cách Hố Sụt 1 khoảng 1km, Hố Sụt 2 là một trong những điểm đến huyền thoại trong hành trình khám phá hang Sơn Đoòng. Hố sụt này được hình thành từ quá trình sụp đổ mái hang do dòng nước ngầm bào mòn đá vôi suốt hàng triệu năm. Tuy nhiên, điều khiến nơi đây trở nên đặc biệt chính là khu rừng nguyên sinh rộng lớn và xanh tốt đến kỳ lạ, hiện diện ngay trong lòng đất – điều tưởng chừng không thể xảy ra.

Hố Sụt 2 Sơn Đoòng được phát hiện vào năm 2009 bởi hai nhà thám hiểm Helen Brooke và Adam Spillane. Ban đầu, họ định đặt tên là “Garden of Eden” (Vườn Địa Đàng), nhưng để tránh liên hệ tôn giáo, cái tên được đổi thành “Garden of Edam” một cách hài hước. Khi mới nhìn thấy khung cảnh tươi sáng và tràn đầy sự sống tại đây, nhiều chuyên gia còn lầm tưởng đó là lối ra khỏi hang do ánh sáng chiếu rọi quá mạnh và không khí cũng như cảnh quan khá tương đồng trên mặt đất.

Theo nhóm thám hiểm Anh–Việt, độ sâu của Hố Sụt 2 từ miệng hố đến đáy hang vào khoảng 252 mét. Nhờ lượng ánh sáng ổn định cùng lớp đất giàu dinh dưỡng từ phân dơi tích tụ hàng trăm năm nên bên trong Hố Sụt 2 là một hệ sinh thái độc lập. Cây thân gỗ tại đây thường có thân mảnh nhưng cao đến 40 – 50m. Đây là kết quả của việc vươn lên tìm ánh sáng trong điều kiện hạn chế.

Khí hậu tại đây cũng rất đặc biệt, với sương mù dày vào sáng sớm, ánh sáng thay đổi theo từng thời điểm trong ngày, thậm chí là từng phút, tạo nên vẻ đẹp liên tục biến đổi. Khi bước vào khu vực ít ánh sáng hơn, rêu, tảo và dương xỉ dần thay thế các cây lớn. Hơi nước lạnh từ sâu trong hang thường xuyên tràn ra, khiến lối đi quanh rừng luôn ẩm ướt và được bao phủ bởi lớp sương mù mờ ảo. Trong làn sương ấy, ánh đèn đội đầu của các hướng dẫn viên là thứ hiếm hoi có thể nhìn thấy rõ.

Hệ sinh thái trong Hố sụt 2 Hang Sơn Đoòng rất phong phú: với hơn 200 loài thực vật đã được ghi nhận. Các loài thực vật trong hang chủ yếu thuộc các nhóm sau:

• Thực vật biểu sinh: Rêu, tảo, địa y bám trên đá và thân cây.
• Dây leo: Các loài dây leo thích nghi với điều kiện ánh sáng yếu.
• Cây bụi: Chủ yếu là dương xỉ và các loài cây nhỏ sống trong môi trường ẩm thấp.
• Cây gỗ nhỏ: Phát triển ở những khu vực có ánh sáng lọt vào từ các hố sụt.
• Cây gỗ lớn: Một số cây có thể cao hơn 40m.

Trong khi động vật được ghi nhận (hoặc giả định) có sóc bay, rắn, gà lôi, đàn khỉ hoang và cả chim cú – những sinh vật ít khi xuất hiện ở môi trường ngầm. Đặc biệt, có ghi nhận về một loài chim lớn thường xuất hiện vào sáng sớm quanh khu rừng. Với tiếng vỗ cánh mạnh và âm thanh vang vọng trong hang, nhiều chuyên gia phỏng đoán đây có thể là một cá thể cú lớn – như cú mèo (Eagle Owl).

Ngay bên dưới “giếng trời” là một khu vực khô ráo. Nơi được chọn là bãi trại tiếp theo trong hành trình khám phá Sơn Đoòng. Tại đây, du khách có thể ngắm ánh sao qua trần hang và chiêm ngưỡng ánh sáng xuyên qua những lớp sương mỏng. Nhiều chuyên gia đã đánh giá đây là một trong những khu cắm trại đẹp nhất thế giới – nơi giao hòa giữa thiên nhiên hoang dã và vẻ đẹp không tưởng trong lòng đất.

Từ bãi trại, vào những ngày mưa, bạn có thể nhìn thấy thác nước đổ từ trần hang xuống khu rừng, tạo nên khung cảnh sống động và tráng lệ. Còn những đêm trời quang, khi nằm trong lều nhìn lên giếng trời, bầu trời sao như hiện ra ngay trước mắt – một trải nghiệm độc nhất vô nhị khi cắm trại trong lòng đất.

Cách để tham quan hố sụt trong Sơn Đoòng

1. Điều kiện tham gia tour Sơn Đoòng

Để được tham quan các hố sụt bên trong hang Sơn Đoòng, du khách cần tham gia tour khám phá Hang Sơn Đoòng do Oxalis Adventure tổ chức. Hành trình kéo dài 6 ngày 5 đêm, bao gồm băng rừng, vượt suối, leo dốc và di chuyển tổng quãng đường khoảng 25 – 30km.

Do độ khó cao, người tham gia phải kiểm tra sức khỏe và thể lực kỹ lưỡng trước khi được xác nhận. Tour cũng giới hạn tối đa 1000 người mỗi năm để đảm bảo bảo tồn môi trường.

Để tham quan hang Sơn Đoòng, trước tiên du khách cần di chuyển đến thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình. Bạn có thể bay đến Đồng Hới (từ Hà Nội, TP.HCM). Sân bay Đồng Hới cách Phong Nha khoảng 45km. Du khách cũng có thể đi tàu hoặc xe khách từ các tỉnh lân cận đến đến Đồng Hới.

Xe của Oxalis sẽ đón du khách từ Đồng Hới đến Phong Nha (khoảng 1–1,5 giờ) trước ngày khởi hành tour 1 ngày. Tại Phong Nha, du khách sẽ tham dự buổi hướng dẫn trước khi khởi hành chuyến trek vào rừng.

2. Chi phí và dịch vụ đi kèm

Chi phí cho một chuyến khám phá Sơn Đoòng vào khoảng 75 triệu đồng/người (tương đương 3.000 USD). Mức giá này đã bao gồm:

• Toàn bộ bữa ăn trong suốt hành trình.
• Dụng cụ an toàn và thiết bị cắm trại.
• Đội ngũ hướng dẫn viên chuyên nghiệp, porter khuân vác.
• Các dịch vụ vệ sinh môi trường, thu gom rác thải nhằm đảm bảo hệ sinh thái được giữ nguyên trạng.
• Các loại thuế, phí khác.

Nếu đã từng tham gia bất kỳ tour nào của Oxalis, bạn đã trở thành Xiều và nhận ngay 10% ưu đãi khi đăng ký các tour tiếp theo. Ngoài ra, khi Xiều giới thiệu tour Oxalis cho người thân hoặc bạn bè (chưa từng trải nghiệm dịch vụ của Oxalis trước đây), những người được giới thiệu sẽ nhận ngay ưu đãi giảm 5% khi đặt các tour thám hiểm cùng Oxalis Adventure.

3. Thời điểm lý tưởng để tham quan

Thời điểm tốt nhất để tham gia Tour thám hiểm Sơn Đoòng là từ tháng 1 đến tháng 8 hằng năm, tức là trong mùa khô. Mỗi giai đoạn trong năm đều mang đến một vẻ đẹp riêng biệt của hang động kỳ vĩ này.

Dù bạn lựa chọn thời điểm nào trong mùa khô, nếu gặp ngày trời nắng, bạn vẫn có cơ hội chiêm ngưỡng những luồng ánh sáng xuyên hang vô cùng kỳ diệu. Mỗi chuyến đi đều mang lại trải nghiệm khác biệt, bởi vẻ đẹp của Sơn Đoòng luôn thay đổi theo từng thời điểm và góc nhìn của mỗi người.

4. Du khách cần chuẩn bị gì trước khi tham gia tour Sơn Đoòng?

Để đảm bảo an toàn và thoải mái trong hành trình, du khách nên chuẩn bị các vật dụng sau:

*Trang phục

• Áo dài tay, quần trekking nhanh khô (3–4 bộ).
• Áo khoác gió (mùa lạnh: tháng 1–3).
• Đồ mặc ở bãi trại: quần dài, áo ấm (mùa lạnh) hoặc quần đùi, áo thun (mùa hè).
• Giày leo núi chuyên dụng: đế bám tốt, thoát nước nhanh.
• Vớ dài (4 đôi) và dép sandal dùng trong trại.
• Balo nhỏ (20–25L) để đựng vật dụng cá nhân khi đi trek.
• Túi khô cá nhân bảo vệ đồ điện tử.
• Đồ bơi.
• Không mang váy, áo dài hoặc quần áo cầu kỳ.

*Vật dụng cá nhân

• Kính mát, mũ, kem chống nắng, xịt muỗi.
• Khăn tắm (1–2 chiếc), đồ vệ sinh cá nhân thân thiện với môi trường.
• Đồ lót đủ dùng, phấn rôm chống ẩm cho chân.
• Pin sạc dự phòng, thuốc cá nhân cần thiết.

5. Lưu ý về an toàn và bảo tồn

Do đây là môi trường tự nhiên nhạy cảm và nguyên sơ, du khách cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc:

• Không chạm tay vào thạch nhũ hoặc cấu trúc đá trong hang, vì chúng rất dễ tổn thương và mất hàng nghìn năm để hình thành.
• Không xả rác, không sử dụng xà phòng, dầu gội hóa học.
• Không gây tiếng ồn lớn, nên giữ không gian yên tĩnh cho hệ động vật và các nhóm du khách khác.
• Không tách đoàn, nên di chuyển theo sự hướng dẫn của đội ngũ Oxalis.
• Tôn trọng thiên nhiên, không bẻ cây, hái hoa hay tác động lên hệ sinh thái trong hố sụt và khu rừng nguyên sinh.
• Không lấy hoặc di chuyển vị trí của bất cứ thứ gì trong hang.

Hang Sơn Đoòng không chỉ gây ấn tượng bởi kích thước khổng lồ, mà còn là nơi ẩn chứa hai hố sụt kỳ vĩ – Hố Sụt 1 và Hố Sụt 2 – với những hệ sinh thái đặc biệt, gần như tách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Nhờ ánh sáng từ giếng trời, các khu rừng nguyên sinh giữa lòng hang vẫn tồn tại và phát triển, mang đến những giá trị khoa học, sinh thái và du lịch độc đáo. Việc khám phá các hố sụt không chỉ là hành trình chinh phục thiên nhiên, mà còn là cơ hội để con người hiểu hơn về những hệ sinh thái hiếm có dưới lòng đất – nơi mà vẻ đẹp nguyên sơ vẫn còn nguyên vẹn như thuở ban đầu.

Để đặt tour hoặc gặp nhân viên tư vấn, bạn hãy truy cập vào: https://oxalisadventure.com/vi/tour/tham-hiem-son-doong-4n3d/